WILSON, Jack.
Por Ataúlfo de Ferabrás
Por Ataúlfo de Ferabrás
Parece que nado (1858) e falecido en Nevada (Reserva Walker River, 1932). Fillo de Tävibo, coñecido tamén como Wovoka, era un nativo da zona. Feiticeiro, ao que se lle atribuíron poderes sobrenaturais, e líder relixioso, influído polos mormóns e cuáqueros, segundo algunhas fontes logo dun eclipse de sol preconizou a vitoria dos amerindios sobre os brancos, establecendo un movemento denominado ‘Ghostdance’. E parece que Wovoka converteu á nova relixión a algún salientable dirixente ‘indio’, como Touro Cadeirado, se ben tras os acontecementos de Wounded Knee (un grupo indíxena foi esmagado por soldados estadounidenses pese a lucir camisolas ‘espirituais’ como protección contra as balas) disolveuse o ‘movemento’. E finalmente Wovoka faleceu, no anonimato, na reserva de Walker River.
A batalla de Wounded Knee Creek (1890) foi a última librada polo exército estadounidense contra os indíxenas. Aconteceu o 28 de decembro. Un grupo de nativos foi trasladado a un campamento do exército da Unión. A batalla iniciouse, segundo algúns historiadores, cando un dos indios tirou unha frecha ao aire e feriu a un soldado. Os militares abriron fogo de inmediato e os guerreiros botáronse sobre eles con coitelos e machados de guerra. Alí pereceron entre 200 e 300 indios, segundo as fontes (mulleres, homes e nenos foron cribados a tiros). Esa batalla, definida polos nativos como a ‘masacre de Wounded Knee’, acabou coas inquedanzas de independencia dos auténticos propietarios daquela zona.
Cómpre salientar que miles de anos antes da chegada dos primeiros exploradores europeos ás terras onde hoxe está situado o Estado de Nevada, a zona habitábana xa tribos integradas na familia lingüística dos uto-aztecas ou iuto-nahuas.
Segundo o etnólogo James Mooney, que investigou o movemento ‘Ghostdance’ (1891), Wovoka transmitiu a súa mensaxe sobre o ‘espírito da danza’ por vía oral, logo trasladada á escrita por un correlixionario que asistira á escola india, se ben con certas deficiencias lingüísticas.
O ‘Ghostdance’, que pasou a formularse como un movemento relixioso de ‘carácter mesiánico’, xurdiu entre os indios de Nevada. Algúns atribúeno ao feiticeiro Wodziwob (1869), quen profetizaba a volta á vida dos mortos. Para tal fin organizou unha serie de cerimonias e danzas nas que os participantes entraban en transo e o seu espírito trasladábase ao mundo dos mortos nun reencontro entendido como parte dunha renovación cósmica. A Wodziwob sucedeuno Wovoka a partir de 1889, adquirindo maior preponderancia logo da súa confesión de ter estado con ‘Deus’, que lle proporcionaría as instrucións concretas para realizar o ritual de danza cos espíritos.
O texto mesiánico, que reflicte a simplicidade natural de Wovoka ou Jack Wilson (parece que así foi bautizado), magnifica o amor aos semellantes e salienta a grande alegría que ‘invade o seu corazón polos dons recibidos’. Wovoka comprácese tamén en indicar que ‘non se esqueza que a morte é alegría para os que quedan’. E compele aos seus irmáns de tribo a non loitar e non danar nin ferir a ninguén. Con todo, segundo as notas de James Mooney, Wovoka, ao tempo que confirma a estancia de ‘Xesús’ na terra, profetiza que ‘non hai morte nin enfermidade e que retornará a xuventude para todos’.
Nesta mensaxe que Wovoka trasladou oralmente á escrita mercé a unha ‘man amiga’, recomenda que non se fale diso ‘coa xente branca’, pero insiste en que ‘se traballe para ela ata que chegue o momento, cando treme a terra, que virá o novo mundo’. Wovoka teima, mesmo, en que non hai que ter medo: «ninguén poderá facernos mal ningún».
Todo isto, xunto ao correspondente ritual para despexar as dúbidas (a danza cada seis semanas, baile, alimentos, baño, etcétera), relatouno Wovoka ao seu ‘escribente’, que, naturalmente, o segundo logo axustaría á súa maneira.
A batalla de Wounded Knee Creek (1890) foi a última librada polo exército estadounidense contra os indíxenas. Aconteceu o 28 de decembro. Un grupo de nativos foi trasladado a un campamento do exército da Unión. A batalla iniciouse, segundo algúns historiadores, cando un dos indios tirou unha frecha ao aire e feriu a un soldado. Os militares abriron fogo de inmediato e os guerreiros botáronse sobre eles con coitelos e machados de guerra. Alí pereceron entre 200 e 300 indios, segundo as fontes (mulleres, homes e nenos foron cribados a tiros). Esa batalla, definida polos nativos como a ‘masacre de Wounded Knee’, acabou coas inquedanzas de independencia dos auténticos propietarios daquela zona.
Cómpre salientar que miles de anos antes da chegada dos primeiros exploradores europeos ás terras onde hoxe está situado o Estado de Nevada, a zona habitábana xa tribos integradas na familia lingüística dos uto-aztecas ou iuto-nahuas.
Segundo o etnólogo James Mooney, que investigou o movemento ‘Ghostdance’ (1891), Wovoka transmitiu a súa mensaxe sobre o ‘espírito da danza’ por vía oral, logo trasladada á escrita por un correlixionario que asistira á escola india, se ben con certas deficiencias lingüísticas.
O ‘Ghostdance’, que pasou a formularse como un movemento relixioso de ‘carácter mesiánico’, xurdiu entre os indios de Nevada. Algúns atribúeno ao feiticeiro Wodziwob (1869), quen profetizaba a volta á vida dos mortos. Para tal fin organizou unha serie de cerimonias e danzas nas que os participantes entraban en transo e o seu espírito trasladábase ao mundo dos mortos nun reencontro entendido como parte dunha renovación cósmica. A Wodziwob sucedeuno Wovoka a partir de 1889, adquirindo maior preponderancia logo da súa confesión de ter estado con ‘Deus’, que lle proporcionaría as instrucións concretas para realizar o ritual de danza cos espíritos.
O texto mesiánico, que reflicte a simplicidade natural de Wovoka ou Jack Wilson (parece que así foi bautizado), magnifica o amor aos semellantes e salienta a grande alegría que ‘invade o seu corazón polos dons recibidos’. Wovoka comprácese tamén en indicar que ‘non se esqueza que a morte é alegría para os que quedan’. E compele aos seus irmáns de tribo a non loitar e non danar nin ferir a ninguén. Con todo, segundo as notas de James Mooney, Wovoka, ao tempo que confirma a estancia de ‘Xesús’ na terra, profetiza que ‘non hai morte nin enfermidade e que retornará a xuventude para todos’.
Nesta mensaxe que Wovoka trasladou oralmente á escrita mercé a unha ‘man amiga’, recomenda que non se fale diso ‘coa xente branca’, pero insiste en que ‘se traballe para ela ata que chegue o momento, cando treme a terra, que virá o novo mundo’. Wovoka teima, mesmo, en que non hai que ter medo: «ninguén poderá facernos mal ningún».
Todo isto, xunto ao correspondente ritual para despexar as dúbidas (a danza cada seis semanas, baile, alimentos, baño, etcétera), relatouno Wovoka ao seu ‘escribente’, que, naturalmente, o segundo logo axustaría á súa maneira.
